fbpx

Balans

Gelukkig voelen: hormonen en neurotransmitters

Gelukkig in balans

 

Gedurende de dag reageert ons systeem op alles wat er extern plaatsvindt.

We reageren op spannende situaties vaak met een vecht- of vluchtreactie. 

Bij dergelijke reacties gebeurt er veel in ons lichaam en geest.

Chemische processen gaan aan het werk. Zowel om te kunnen reageren als om te herstellen.

Je lichaam werkt dus de hele dag aan enerzijds inspanning en vervolgens anderzijds ontspanning. 

 

Homeostase bereiken 

Wanneer je lichaam na een heftige inspanning weer aan ontspanning werkt en de juiste stofjes daarvoor vrijkomen, voel je je fijn en komt je lichaam in een homeostatische balans. De definitie van homeostatische balans is het vermogen van het lichaam om na te reageren op externe omstandigheden altijd terug te kunnen schakelen naar een ontspannen basis. Wanneer alle hormonen en neurotransmitters in balans zijn. Dit zorgt voor een gelukkig gevoel.

 

Chemie van geluk 

Welke hormonen en neurotransmitters maken gelukkig? Geluk is een lastig concept. Iedereen geeft er een andere invulling aan en jaagt het op zijn eigen unieke manier na, maar in de praktijk van alledag bestaat geluk uit vrede in het hier en nu, zonder onrustig met toekomst en verleden bezig te en zonder de drang om het heden te willen veranderen. 

 

Hormonen en neurotransmitters 

Hoe kan je je lichaam in homeostase brengen? 

Dat heeft alles te maken met de balans. Maar wat gebeurt er met die balans. Dat is de bewuste manier van weten dat we heel veel neurotransmitters en hormonen aanmaken. Persoonlijk vind ik het ongelooflijk interessant en er zijn steeds meer methodes die hiermee werken. 

Het is sowieso belangrijk om je te beseffen, hoe meer je deze op een dag automatisch aanmaakt. Zodat je weet aan welke knoppen je zelf kan draaien of waar je meer behoefte aan hebt. Vanuit actie en vanuit ontspanning (rust, yoga), hoe meer je jezelf in homeostase zal ervaren. 

In onze hersenen zitten miljarden zenuwcellen, genaamd neuronen. Deze neuronen communiceren met elkaar via neurotransmitters. Iedere neurotransmitter heeft bepaalde eigenschappen en kunnen in diverse categorieën worden ingedeeld.

‘Neurotransmitters reguleren onze stemmingen, eetlust, slaap en onze reactie op pijn.’ 

De belangrijkste heb ik hieronder voor je neergezet.

Ik denk dat het belangrijk is om je bewust te worden van dit rijtje.

En hiermee te gaan spelen. Kijk hoe de balans er bij jou uitziet.

Ik heb ze voor je op een rijtje gezet

  • GABA
  • Melatonine
  • Serotine
  • Oxytocine
  • Endorfine
  • Dopamine
  • DHEA
  • Menselijk groeihormoon
  • Acetylcholine

 

 

Stresshormonen 

  • Cortisol 
  • Noradrelanine

Minder gevoelig voor vecht en vlucht reactie.

Stress hormonen 

Maar wat is stress eigenlijk? Stress is het niet kunnen omgaan met het moment zoals het gepresenteerd wordt. Je wilt graag dat het anders is, of je wilt graag al ergens anders zijn. Soms kan stress heel nuttig zijn, bij belangrijke presentaties of deadlines in je werk. Of in het zeldzame geval dat we daadwerkelijk in gevaar zijn…Maar het is vooral ook vaak helemaal niet nuttig.

  • Zorgt voor cortisol, noradrenaline

Deze hormonen vieren in corona tijd hoogtij. Dat is zeker in deze tijd een week om extra aandacht aan te besteden. We werken waar we normaliter alleen wonen, de grens tussen privé en werk is nog nooit zo vaag geweest. De werkloosheid stijgt en steeds meer mensen lopen het risico op een burn-out.

En hoe meer je aan deze rechtkant van bovenstaande tabel doorbrengt, hoe zieker je systeem wordt. Hoe gevoeliger je bent voor ziekten, aandoeningen en chronische pijn en noem maar op. En een grote hoeveelheid van deze hormonen aan de rechterkant, zorgt ervoor dat je minder van de linkerkant kan aanmaken. 

In het jaar 2020 hadden we een bizar jaar. Wat er gebeurt, is dat veel mensen nog meer reactief worden, nog harder gaan werken, nog meer op dat gaspedaal gaan trappen, waardoor we straks niet meer goed kunnen herstellen. En dat zou toch doodzonde zijn.

Dus

1. In 2020 waren we vooral aan creëren vanuit angst, en 2. We brengen ons lichaam helemaal aan gort en 3. Zal er dan op de korte termijn niet heel veel veranderen in het hele verhaal. Dus zie je hoe holistisch alles eigenlijk met elkaar verbonden is?

Dat hoe meer we een maatschappij van angst worden en reactiviteit, hoe meer zich dat in het gehele plaatje gaat uitwerken. Dus hoe belangrijk is het niet dat we dat gaan doorbreken, die patronen. Die patronen die we eigenlijk met de gehele maatschappij hebben. 

Zorg ervoor dat je voldoende ‘werkt’ aan de knoppen in het linker rijtje. 

Wat als je fit, gelukkig en gezond voelen belangrijker is dan wat je daadwerkelijk de hele dag actief doet om je doelen en dromen te bereiken? 

Zorg dat je meer 'bent' in het linker rijtje

Gaba 

  • Zorgt voor rust, veiligheid, geborgenheid, ritme, prikkelverwerking

GABA is een natuurlijke rustgever. Je zou het kunnen omschrijven als ons eigen lichaamseigen variant van valium. Heb je last van veel onrust, darmproblemen, hyperalertheid, insomnia, ongeduld, paniekaanvallen, verhoogde prikkelbaarheid en perfectionisme? Dan kan er een tekort zijn. GABA wordt ook wel natuurlijke valium voor onze hersenen genoemd.

GABA helpt heel erg bij slapeloosheid, epilepsie, moodswings. Heb je veel spanning in je lichaam, reuma, het helpt ook tegen angst, hartproblemen, PTSD. Oftewel, volgens mij kunnen we hier niet genoeg van aanmaken. 

Iets wat we vaak missen, als we continue op het gaspedaal staan en ons alleen maar in ons leven aan de rechterkant van de tabel bevinden. Op een gegeven moment, weet je lichaam namelijk niet meer, dat het die knop had zitten. Dat is heel vervelend. 

Tips om GABA te verhogen

  • Meer knuffelen, huid op huid contact
  • Meer ritmisch bewegen
  • Spijsverteringsstelsel voeden in plaats van vullen
  • Tekorten magnesium wegwerken
  • Darmen optimaliseren

GABA verhogende voeding

  • Broccoli
  • Groene bladgroenten
  • Noten & zaden
  • Aardappelen (met mate)
  • Bananen (met mate)
  • Uien
  • Eieren

Melatonine 

  • Zorgt voor:  

Het is een hormoon en helpt bij beter slapen, heeft te maken met je biologische klok, dus hoe beter je melatonine op een natuurlijke manier kan aanmaken hoe meer je slaap ook in balans is. Dat zorgt ook weer dat al het andere gereleased kan worden.

Serotonine 

  • Ook wel de ‘stabiele factor’
    • Uit balans als: als je darmen slecht werken, slecht of weinig slaap, te weinig sociaal contact, als je bedroefd bent 
  • Zorgt voorslaap, tevredenheid, happy hormoon, maag-darmstelsel, darmen  

Serotonine speelt een belangrijke rol in het ervaren van geluk en welbevinden. Merk je dat je last hebt van angstaanvallen, slaapproblemen, agressie, boosheid, depressie, koolhydraatverslaving, darm problemen? Dan kan er een tekort zijn. Serotonine wordt voor 95% in de darmen aangemaakt dus een goede darmgezondheid is pré.

 

Kortom, serotonine is ongelooflijk belangrijk om je overdag goed te voelen, gerelateerd aan je hippocampus (hersenen). Eigenlijk houdt serotonine je volledig in balans. Dus mensen die bipolair zijn, helpt bij PMS, ook als je migraine hebt, depressie, dan heb je waarschijnlijk een tekort van serotonine.

Tips om SEROTONINE te verhogen

  • Meer knuffelen, huid op huid contact
  • Meer intensief bewegen (ovulatie fase en wandelen)
  • Verbeter bioritme
  • Darmen optimaliseren
  • Verminderen stressfactoren

SEROTONINE verhogende voeding

  • Bananen (met mate)
  • Bruine rijst
  • Cacao
  • Eieren
  • Kalkoen / kip (bio)
  • Noten & zaden 
  • Kikkererwten

Oxytocine 

  • Ook wel het ‘knuffelhormoon’ 
    • Uit balans als: te weinig sociaal contact, er agressie/ boosheid is, veel negatieve gedachten, als er geen vertrouwen is 
  • Zorgt voorslaap, tevredenheid, happy hormoon, maag-darmstelsel, darmen  

Het knuffelhormoon. Zorgt er wel echt voor, vooral voor deze tijd waarin we niet met elkaar mogen knuffelen, dat je stabiel bent voor het leven, dat je het aankan, dat je een buffer hebt om met stress om te gaan. 

Het verlaagt pijn, het verlaagt angst, het laat je kalm voelen. Mensen met angst, PTSD, zijn heel erg gebaat bij veel oxytocine aanmaken. 

In deze tijd (COVID-19) waarin je je misschien minder goed voelt, kan je bijvoorbeeld heel vaak een massage nemen. Dat lost niets op mentaal gezien, maar het kan er wel voor zorgen dat je je veilig voelt en ontspannen. En dat maakt weer dat je op een dieper niveau aan jezelf kan werken. 

Endorfine 

  • Ook wel de ‘pijnstiller’
    • Uit balans als: je een zittend leven leidt, bij een saaie houding, als je geen doelen hebt 
  • Zorgt voor

Onze natuurlijke pain killer. Die we natuurlijk krijgen als we hardlopen. Die heel erg belangrijk is om je happy te voelen. 

Dopamine 

  • Ook wel de ‘beloningschemicalien’
    • Uit balans als: je jezelf niet uitdaagt, wanneer je je passie niet leeft, als je optimisme mist en negatief bent 
  • Zorgt voorfocus, overzicht, geluk, blijdschap, libido 

Haalt ons uit bed, zet ons aan het werk en geeft ons iedere keer weer die focus en beloning.

Heb je veel focus en overzicht in het leven? Dan zit het vaak goed met je dopamine levels.

Mis je juist focus en overzicht, ben je emotioneel instabiel, heb je gevoelens van onrust, een laag libido, moeite met nemen van initiatief, slecht functionerend immuunsysteem, snel afgeleid? Dan kan er sprake zijn van een tekort.

Tips om DOPAMINE te verhogen

  • Meer knuffelen, huid op huid contact
  • Grenzen stellen
  • Meer intensief bewegen (tijdens je ovulatie fase)
  • Inname geraffineerde suikers verlagen 
  • Spijsverteringskanaal voeden in plaats van vullen

DOPAMINE verhogende voeding

  • Vis 
  • Eieren
  • Vlees (bio)
  • Kaas (geit en schaap)
  • Avocado 
  • Noten & zaden
  • Peulvruchten

DHEA  

  • Zorgt vooranti-aging 

Is het anti-aging hormoon. Heel belangrijk hormoon om hartaanval te voorkomen, kanker, diabetes, reuma, obesitas, chronische vermoeidheid. Houd je op dat gebied in balans. 

Note: slechts 6 op de 50 mensen heeft genoeg van dit hormoon, dus werk aan de winkel.

Menselijk groeihormoon  

  • Zorgt voor: vetverbranding

Menselijk groeihormoon die wordt gereleased in de delta staat en die helpt bij vetverbranding. Doordat je je systemen aanzet op die manier, helpt het. Yoga Nidra helpt bij afvallen.

Acetylcholine  

  • Zorgt voor: concentratie, geheugen, creativiteit, alertheid, herinneringen

Acetylcholine heeft de functie van het aansturen van de parasympathicus (op de rem kunnen trappen in het leven), maar ook sympathicus (gaspedaal intrappen, “aan” staan). Heb je last van een verminderd geheugen, slechte spijsvertering, moeilijk kunnen ontspannen? Dan kan er een tekort zijn.

Tips om ACETYLCHOLINE te verhogen

  • Vloeiende expressieve bewegingen, zoals dansen, ballet, tai chi of chi Gong
  • Meditatie gericht op ontspanning en inspiratie
  • Suppletie met choline of letichine

ACETYLCHOLINE verhogende voeding

  • Eieren (bio)
  • Lever (bio)
  • Avocado
  • Biefstuk (bio)
  • Noten 
  • Vis